Elise van Schaik-Tolhoek, geestelijk verzorger
‘Ik kom hier als geestelijk verzorger maar niet vanuit een bepaald geloof. Ik ben als ZZP’er aangesloten bij het Centrum voor Levensvragen. Mijn begeleiding is gratis voor 50+ ers.’
De juiste woorden vinden
‘Als iemand mij inschakelt ga ik in gesprek en vraag hoe het met die persoon gaat: “Alles staat op zijn kop, u kon niet meer thuis blijven. Wilt u iets vertellen over uw leven en uw ziekteproces? Wat is nodig om u hier thuis te voelen en kunnen wij daarbij helpen?”
Het is niet gemakkelijk om het lijf dat je in de steek laat te accepteren. Je kunt niet alles zelf meer, bent afhankelijk en moet geholpen worden. We zoeken naar wat nog van betekenis is. Wie ben je nu, op welke krachtbronnen kun je in deze fase terug vallen en waarin kun je grip op je leven houden? Bijvoorbeeld duidelijk maken wat je wel of niet prettig vindt, wat je wilt eten, en controle houden over het bezoek dat komt.’
Bang voor wat komen gaat
‘Mensen kunnen bang zijn voor wat er gaat gebeuren op de eenzame weg die ze moeten gaan. Door daarover te praten kan iemand rust vinden. Misschien is iemand bang voor het lijden of om alleen te sterven. Of voor wat er daarna wel of niet komt. Zouden er nog mensen op me wachten of is er niks?
Stilstaan bij dierbaren die overleden zijn, kan helpen om je met de dood te verzoenen. Ik sprak eens een mevrouw die vroeger met haar oma een ritueel had voor de kindjes in hun gezin die stil geboren waren. Ze legden het kind in een doos en strooiden er bloemknopjes omheen. Die hadden ze in de tuin zorgvuldig afgeknipt. Ik heb toen met haar de familiesituatie met poppetjes nagespeeld, waarbij we een afgeplukt bloemetje bij het overleden kind hebben gelegd. Het deed haar zo goed.
Een gedicht of bepaalde muziek kan ook helpen om de weg een beetje gemakkelijker te maken.’
Hoe kijk je terug op je leven
‘Wat voor titel zou je aan je leven willen geven?, kan een vraag zijn. Wat is er allemaal gebeurd, welke belangrijke momenten waren er en welke plek heb je ze gegeven. Wie waren je dierbaar en wat hebben die mensen jou gebracht. En wat heb jij hen gebracht?
De eerste verzuchting is meestal: “Wat is er veel gebeurd!” En daarna: “Ik had het gevoel dat het best een moeilijk en zwaar leven was, maar nu ik erover praat valt het eigenlijk wel mee. Er waren mooie, bijzondere momenten die ik niet had willen missen. En de moeilijke situaties hadden ook een keerzijde, ik leerde ervan of ontdekte nieuwe mogelijkheden.”’
Dit is wat ik zingeving noem
‘Ik wil iemand bewust maken van wat hij of zij heeft betekend, het besef dat je er niet voor niets bent geweest. Dan heb ik het over zes aspecten: het doel waar je je in het leven op richt, gevoel van eigenwaarde wat ook door mensen om je heen wordt erkend, verbondenheid met anderen, jezelf kunnen ontwikkelen, je laten inspireren door een geloof of overtuiging en grip op jezelf en je leven hebben. En dan los kunnen laten.’